استادیار زبان و ادبیات فارسی بنیاد دانشنامهنگاری ایران
چکیده: (8903 مشاهده)
بررسی فرهنگ و ادبیات عامه نقش مهمی در شناخت جامعه دارد و نکتههای پنهان تاریخی و اجتماعی را آشکار میکند و فلسفه آداب و رسوم و آیینها را تبیین میسازد. کتیبههای نقشبسته بر اشیا، نوشتههای سردرِ بناها و سنگنبشته مزارها از گونههای ادبیات عامهاند که بررسی و تحلیل آنها بیانگر نکتههای ادبی و اجتماعی ارزشمندی است. در نوشتار حاضر، با بررسی گونه نوشتارهای موجود بر روی اشیای منقول، با استفاده از سه مأخذ مکتوب، و پژوهش در وزن و زیباییشناسی این گونه، درونمایۀ اشعار اشیا در 11 دسته طبقهبندی میشود: توصیف شیء یا کارکرد آن، تعلق شیء به فرد خاص، دربرگیری نام عامل (سازندة) آن شیء، تشویق به شادی و خوشباشی، مضامین اخلاقی، دعا، تعلق آن شیء به مکان خاص، اشیا محملِ روابط و گفتوگوهای عاشقانه، مدح و مادهتاریخ. نکته مهم در این بررسی تناسب اشعار و سخنان منظوم روی اشیا با آن شیء است که نشاندهنده ذوق و لطافت طبع عامۀ مردم و سازندگان و مخاطبان آن است. البته تغییر و تحریف و برخی اشکالات وزنی نیز در اشعار بررسیشده دیده میشود.
دریافت: 1394/2/20 | پذیرش: 1394/7/26 | انتشار: 1394/12/1