۱- استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران ، bsepidnameh@yahoo.com
۲- استاد تمام گروه علوم اجتماعی دانشگاه ایلام
۳- کارشناس ارشد گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
چکیده: (۴۰۶۳ مشاهده)
تقابلهای دوگانه یکی از مفاهیم اساسی در نقد ساختارگرایی و پساساختارگرایی و نظریات زبانشناسی و نشانهشناسی است که در باورهای اساطیری و فرهنگی بشر ریشه دارد؛ نظریهای که از زبانشناسی به مطالعات فرهنگی راه مییابد و سرانجام، در وضعیت پسامدرن بهچالش کشیده میشود. کلود لوی اشتروس برای منطق اسطوره ازجمله ضربالمثلها به ساختاری دوقطبی ـ تقابلی قائل است. بهعقیدۀ او ساختار ذهن انسان برای درک پدیدهها، هر پیوستاری را در قطبهای متقابل دوگانهای قرار میدهد و درنهایت، این کنش ذهنی فراگیر به تقابلهای دوگانهای همچون طبیعت و فرهنگ و مفاهیمی از این قبیل منجر میشود. هدف از پژوهش حاضر بازنمایی دوگانههای ارزشی در ضربالمثلهای مردم ایلام است. با توجه به ماهیت برساختی پدیدۀ مورد مطالعه، پارادایم تحقیق حاضر کیفی و روش مورد استفاده بازنمایی ازطریق تحلیل کیفی محتواست. میدان مطالعۀ پژوهش، کتب چاپشده درخصوص ضربالمثلهای مردم ایلام است که بهمنظور تکمیل اطلاعات از آگاهان کلیدی نیز بهره گرفته شد. این افراد از طریق نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند و با بهره از مصاحبۀ نیمهساختمند از آنان پرسوجو شد. یافتههای بهدست آمده بیانگر آنند که دوگانههای ارزشی در ضربالمثلهای مردم ایلام شامل تقابلهای دوتایی کلی: عقلانی ـ غیرعقلانی، جمعی ـ فردی، پویایی/ ایستایی، عامگرایی/ خاصگرایی، نظم/ بینظمی، تکوین سرمایۀ اجتماعی/ فرسایش سرمایۀ اجتماعی، اعتدال/ افراط، و عدالت/ ظلم است. این دوگانهها شامل زیر مقولههای جزئیتری هستند که بیانگر جامعهای اشباعشده از تعارضاند. تقابلهای دوگانۀ مستخرج از یافتهها تا حد زیادی با متغیرهای الگویی تالکوت پارسونز همخوانی دارند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه کردی دریافت: 1398/10/27 | پذیرش: 1399/2/9 | انتشار: 1399/4/10