جستجو در:
دوره 7، شماره 30 - ( 1398 )
جلد 7 شماره 30 صفحات 99-76 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
joukar M, emami N, jafari ghanavati M, mossaed M. A Study on the Relationship between Farsi Local Jangname and Shahnameh: A Genre Analysis. CFL 2019; 7 (30) :76-99
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-37695-fa.html
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-37695-fa.html
جوکار منوچهر، امامی نصرالله، جعفری قنواتی محمد، مساعد مینا. بررسی رابطۀ جنگنامههای محلی فارسی
با حماسۀ شاهنامه از منظر گونه‌شناسی. فرهنگ و ادبیات عامه. 1398; 7 (30) :76-99
منوچهر جوکار 
1، نصرالله امامی2 ، محمد جعفری قنواتی3 ، مینا مساعد4
1، نصرالله امامی2 ، محمد جعفری قنواتی3 ، مینا مساعد4
1- هیأت علمی و دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز. ، gol.joukar@gmail.com
2- هیات علمی بازنشسته دانشگاه شهید جمران اهواز
3- ویراستار علمی دانشنامه فرهتگ مردم
4- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی
2- هیات علمی بازنشسته دانشگاه شهید جمران اهواز
3- ویراستار علمی دانشنامه فرهتگ مردم
4- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی
چکیده: (3584 مشاهده)
سهم قابلتوجهی از اشعار فارسی را گونه ادبی حماسه دربر می‌گیرد. دامنۀ این گونه تا قلمرو ادبیات شفاهی نیز کشیده شده است. جنگنامههای محلی منظومههایی هستند با حال و هوای حماسی که مشخصاً به تأثیر و تقلید از شاهنامه سروده شدهاند. این شعرها در قالب مثنوی و بحر متقارب و گاه در بحر هزج هستند که با روایتی داستانی و توصیف مبالغهآمیز، دلاوریهای فرد یا افرادی تاریخی از یک منطقۀ جغرافیایی را شرح میدهند و تا مدت‌ها پس از سروده‌شدن، میان مردمان آن منطقه مقبولیت دارند، و در اختلافات محلی و طایفه‌ای، کارکردهای تبلیغی دارند. جنگنامهها بستهبه موضوع خود، گاه به جنگ میان سران طوایف و خوانین منطقه و در مواردی به نزاع یک گروه با حکومت مرکزی پرداخته و گاه نبرد گروهی از مردمان منطقه‌ای را با نیروهای بیگانه روایت کرده‌اند. عنصر «جنگ» و بزرگداشت یا خوارداشت شخصیت‌ها و حوادث محلی و منطقه‌ای، پایه و مایه اصلی این شعرها به‌شمار می‌رود. در این مقاله سه جنگنامه محلی جنوب ایران، یعنی جنگنامه رئیسعلی دلواری، جنگنامه حیات‌داود و شبانکاره و جنگنامه بر تابناک لیراوی از جهت سبکی و گونه‌شناختی بررسی شدهاند. این منظومهها با آنکه از سبک زبانی و ادبی شاهنامه و دیگر متون حماسی و همچنین لحن و گفتوگوی آنها تأثیر فراوانی پذیرفته‌اند، اما تفاوت‌های اساسی نیز با گونۀ حماسه دارند؛ مؤلفه‌هایی همچون زمینه اسطوره‌ای، داستانی، پهلوانی، صبغه ملی و خرقعادت در این
سروده‌ها نیست. رنگ ملی ندارند؛ چراکه اهداف آنها در راستای آرمان‌های یک ملت نیست و قهرمانانشان اغلب به‌دنبال رسیدن به آرمانها و اهداف شخصی‌اند؛ بنابرین به باور ما، از منظر گونه‌شناسی این سروده‌ها را باید «شبه‌حماسه» نامید. با این همه جنگنامهها ازمنظر تأثیر شاهنامه بر فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های قلمرو زبان فارسی و نیز از لحاظ ثبت وقایع و حوادث محلی و بهکارگیری برخی واژگان و اصطلاحات بومی در شعر شایسته توجه و درخور بررسی‌اند.
سروده‌ها نیست. رنگ ملی ندارند؛ چراکه اهداف آنها در راستای آرمان‌های یک ملت نیست و قهرمانانشان اغلب به‌دنبال رسیدن به آرمانها و اهداف شخصی‌اند؛ بنابرین به باور ما، از منظر گونه‌شناسی این سروده‌ها را باید «شبه‌حماسه» نامید. با این همه جنگنامهها ازمنظر تأثیر شاهنامه بر فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های قلمرو زبان فارسی و نیز از لحاظ ثبت وقایع و حوادث محلی و بهکارگیری برخی واژگان و اصطلاحات بومی در شعر شایسته توجه و درخور بررسی‌اند.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه
دریافت: 1398/8/2 | پذیرش: 1398/11/10 | انتشار: 1398/12/10
دریافت: 1398/8/2 | پذیرش: 1398/11/10 | انتشار: 1398/12/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |