1- دانشجوی دکتری ادبیات حماسی
2- استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان ، gsharifi22@yahoo.com
3- استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
چکیده: (3887 مشاهده)
آیینها ازجمله مناسکی هستند که سبب گردهمایی مردم و حفظ و بازتولید بنمایههای فرهنگی در هر قوم میشوند. در میان مردمان کهگیلویهوبویراحمد آیینهایی وجود دارند که ضمن ریشه داشتن در ایران باستان، بنمایههای گیاهی را نیز نشان میدهند؛ از جملۀ این آیینها که امروزه نیز گاه با همان سبک و سیاق گذشته انجام میشود، میتوان به آیین پلبُرون و شَربَهخوانی، قربانی، بلاگردانی و چالهگرمکنون اشاره کرد. آیین پلبرون در فقدان همسر انجام میشود که زنان موهای خود را پس از گشودن میبُرند و در زیر درخت بلوط دفن میکنند. در آیین قربانی، حیوان مورد نظر زیر درخت بلوطی در بالای کوه و یا در زیر بوتهای در کنار رودخانه قربانی میشود تا خون آن به نشانۀ باروری زمین ریخته شود. در آیین بلاگردانی نیز ضمن بستن تکه پارچههایی به درخت برای رفع چشمزخم، از گیاهان کوهی نیز برای بلاگردانی استفاده میشود. در آیین چاله گرمکنان، ضمن بردن سبزه بر سر قبور در پیش از عید نوروز، آشی با هشت چوب بلوط پخته و در بین مردم اهالی تقسیم میشود. هدف این پژوهش، تحلیل بنمایههای گیاهی در آیینهای مردمان
کهگیلویهوبویراحمد، با توجه به جنبههای ادبی این بنمایهها در اشعار محلی آنهاست. این پژوهش بهشکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانهای ـ میدانی و به روش تحلیل محتوای کیفی و مصاحبههای نیمهساختاریافته انجام شده است. بسیاری از بنمایههای گیاهی مانند پَلبُران، بلاگردانی و دود دادن، ریختن خون بر خاک در آیین قربانی و بردن سبزه بر سر، در آیینهای مردمان کهگیلویهوبویراحمد نمودی اساطیری دارد که در فرهنگ ایران باستان یافت میشود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه لری و بختیاری دریافت: 1398/5/26 | پذیرش: 1398/8/4 | انتشار: 1398/10/10