استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان ، asgharshahbazi88@gmail.com
چکیده: (3526 مشاهده)
بیتها یا سوگچکامههای حماسی بویراحمدی، گونهای از ادب منظوم عامهاند که عمدتاً سرایندگانی ناشناس، پس از کشته شدن یکی از قهرمانان یا بزرگان بویراحمدی در مبارزه با مخالفان، آنها را سرودهاند و بعدها بهوسیله مردم و خوانندگان اشعار لری خوانده و تکرار شدهاند. این اشعار را میتوان جزو اشعار حماسی عامه قرار داد. از آنجا که این اشعار در میان مردم بویراحمد دارای جایگاه رفیع و بازتابدهنده بخشی از حوادث تاریخی ـ اجتماعی بویراحمد هستند، در این مقاله، این اشعار با هدف ریختشناسی و بررسی ابعاد ادبی، موسیقایی، محتوایی و اجتماعی، با روش تحلیل محتوا (رویکرد توصیفی ـ تحلیلی) بررسی شدهاند و بهطور خلاصه مشخص شده که سوگچکامههای بویراحمدی طرحی ساده، روایی و بدون مقدمهچینی، اوج و فرود دارند. توصیف شخصیتها و صحنههای نبرد در آنها قوی است. راوی دانای کل است و روایت از نوع واقعی و مستند. از نظر زبانی و ادبی نیز بیتهای بویراحمدی، زبانی ساده و روان دارند و در آنها از صنایع ادبیِ پیچیده و انتزاعی خبری نیست. از منظر موسیقایی، وزن در آنها هجایی است و کمبود وزن را با کشدارکردن کلمات حفظ میکنند. از نگاه محتوایی نیز مضمون و محتوای اصلی این اشعار، دلیریها و شجاعتهای قهرمانان و بزرگان بویراحمدی در مبارزه با مخالفان خود است. از نظر اجتماعی هم این اشعار، امروزه یکی از عوامل وحدت و همگرایی طوایف بویراحمدی بهشمار میآیند. این مقاله میتواند نمونهای برای بررسی این نوع شعر عامه در سایر مناطق کشور قلمداد شود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه لری و بختیاری دریافت: 1398/5/2 | پذیرش: 1398/9/30 | انتشار: 1398/12/10