1- دانشگاه اصفهان
2- دانشگاه اصفهان ، gsharifi22@yahoo.com
چکیده: (5520 مشاهده)
تقدس درخت و گیاه از دیرباز تا امروز سبب شده است تا در اساطیر، ادبیات و فرهنگ عامه بر جلوههای گوناگون آن اشاره شود. در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، بنمایههای اساطیری درخت و گیاه مانند اعتقاد به درمانگری آن، سوگند خوردن، آیین خوشبو کردن خانهها و نماد مرگ و زندگی بودن آن در اشعار محلی و آیینهای این مردمان نمودی آشکار دارد. هدف این پژوهش، تحلیل بنمایههای اساطیری گیاه و درخت در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد و توجه به جنبههای ادبی این بنمایهها در اشعار محلی آنهاست. این پژوهش بهشکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانهای ـ میدانی و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. بسیاری از بنمایههای گیاهی مانند گیسوبُران، معطر کردن خانه با دود گیاهان، اعتقاد به شفابخشی گیاهان در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، نمودی اساطیری دارند که در فرهنگ ایران باستان یافت میشوند. عمل سوگند خوردن به درخت، بیشتر از سوی کشاورزان و با تأکید بر سبزی آن و در اثبات درستی سخن خود است. آنها برای خوشبو کردن فضای خانهها و همچنین، برای درمان بیماریها از گیاهان کوهی استفاده میکنند که سبب دور شدن شیاطین به اعتقاد این مردمان میشود. زنان این مردمان در مراسم سوگواری، موی سر خود را برای مرگ عزیزان پس از گشودن بریده و در زیر درخت دفن میکنند که نمادی از مرگ است. پس از گذشت یک سال و با رشد موهایشان امکان ازدواج مجدد را برای خود فراهم میکنند. همچنین، آنها موی سر و ناخن خود را زیر درخت بلوط برای باروری، دوری از بیماری و جادو دفن میکنند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه لری و بختیاری دریافت: 1398/3/1 | پذیرش: 1398/4/23 | انتشار: 1398/8/10