دانشگاه فردوسی مشهد ، jam1977@ferdowsi.um.ac.ir
چکیده: (11784 مشاهده)
شماری از قلعههای ایران قلعه دختر نام دارند. درباره دلایل انتخاب این نام دو نظر اصلی بیان شده است. نخست اینکه بهدلیل سختیِ دسترسی و ناممکن بودن تصرف آنها چنین نامیده شدهاند، دیگر اینکه این نام نشاندهنده اختصاص این اماکن در گذشتهای دور به ایزدی باستانی همچون اناهیتاست. نظر اخیر بهدلیل تمایل ایرانیان معاصر به بازشناختن مضامین باستانی در آثار و بناهای تاریخی، محبوبیت نسبتاً زیادی یافته و به نوبه خود، شناسایی منشأ برخی از مکانهای مقدس، همچون زیارتگاههای زنانه زرتشتیان و مسلمانان را تحتتأثیر قرار داده است. این مقاله اعتبار تاریخی این دو نظر را ارزیابی میکند و نشان میدهد که این نامگذاری، به دشواررس بودن ادعاشده آن قلعهها و یا دین باستانی ایران ارتباطی ندارد. این مقاله نشان میدهد که نامگذاری این قلعهها محصول خیالپردازی عامه مردم بوده و از گنجینه قصهها و روایتهای عامیانه بهره برده و بُنمایه مشترک آنها، حضور دختری در قلعه است. گونههایی از قصههای عامیانه که با نامگذاری قلعه دخترها در ارتباط بودهاند، در این بررسی معرفی شدهاند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
فرهنگ عامه دریافت: 1397/12/12 | پذیرش: 1398/1/17 | انتشار: 1398/3/25