1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، i-rahbar@srbiau.ac.ir
2- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
چکیده: (7628 مشاهده)
با گذشت زمان، بسیاری از اسطورهها بنا بهعللی در پشت پردۀ تاریک تاریخ پنهان شده و به دست ما نرسیدهاند. امروزه بیشتر مردم جهان مار را جانوری مضر و موذی میدانند و این هم صرفاً بهدلیل ترس نیشزدگی و مرگ است. به همین دلیل، انسان در افسانهها که پدیدهها و حقایق تلخ و شیرین زندگی آن قوم است و با گذشت زمان در هالهای از داستانها و
خیالپردازیها پنهان شده و بهعنوان بازتاب استمرار یک سنت قدیمی به دست ما رسیده است، ترکیبی از خود و جانوران را میسازد که نقش رامکنندگی دارد و نماد قدرت در مقابل حیوانات محسوب میشود. در ارتباط با اسطورۀ شاماران، بهمرور زمان رابطۀ انسان و مار شکل تازهای بهخود میگیرد و تا جایی پیش میرود که مار جزئی از وجود انسان میشود و با هم تشکیل یک موجود هیبریدی را میدهند. شاماران (نیمهانسان - نیمهمار)، اسطورۀ کردیِ سرزمین کردستان، یکی از این نقوش است که از زمانهای قدیم با فرهنگ این سرزمین گره خورده است. شاماران در نقوش مربوط به مردم کردزبان منطقۀ مکریان مهاباد، خدابانوی مارها، گنج و ثروتی که به شاماران نسبت داده میشود و استعارهای کهن از دانشهایی است که در اختیار اوست. اسطوره، تکرار نقوش جانوران و فراوانی کاربرد آنها، بازتاب اعتقاد مردمان هر سرزمین است. مار مهمترین نماد قدسی و شاماران نمایندۀ دانشهای مادی و غیرمادی و نگهدارندۀ رازها برای کردهاست. روش بهکار بردهشده در این تحقیق، از نظر ماهیت، توصیفی - تحلیلی و تاریخی است و سعی شده است از طریق توصیف و بررسی نقش این جانور، مقایسهای در مناطق مختلف مکریان به مرکزیت شهر مهاباد صورت گیرد. نتیجه نشان داد شاماران نماد قدرت، دانایی، برکتخیزی، دوستی و محافظت است و نقش آن روی دستبافتهها و دستساختههای مردمان این منطقه همچون پرده، دستمالجیبی و گهوارۀ کودک، روبالشی و غیره حضوری پررنگ دارد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
اسطوره شناسی دریافت: 1397/10/26 | پذیرش: 1398/5/9 | انتشار: 1398/8/10