1- استادیار دانشگاه بین المللی اهل بیت(ع) ، moslemnadali@gmail.com
2- استادیار دانشگاه بین المللی اهل بیت(ع)
چکیده: (7620 مشاهده)
ترکیب عناصر فرهنگی ایران باستان با عقاید اسلامی، جلوههای متفاوتی در تاریخ تمدن ایران داشته است. همگرایی میان مضامین ایرانی و مفاهیم اسلامی با غلبۀ جهانبینی اسلامی سبب پدیدآمدن سبکی جدید از تولیدات اسلامی ـ ایرانی شده که هم انتقالدهندۀ فرهنگ باستانی است و هم اهداف اسلامی را برآورده میکند. یکی از این تولیدات، ماجرای «شستبستن دیو» است که در منظومههای دینی و بهخصوص مجالس تعزیه حضوری برجسته داشته است. در این داستان، بهوضوح التقاط مفهوم شرّ باستانی «دیو» در تقابل با قهرمان اسلامی یعنی امام علی(ع) مشاهده میشود. تولیدکنندگان و پرورندگان داستان شستبستن، هم در صدد نمایش فضایل بینظیر و برتری امام علی(ع) نسبت به انبیا و صحابه هستند و هم مفهوم مذموم «شر» را در فرهنگ ایرانی و اسلامی در قالب «دیو» ارائه میدهند. متونی که از این داستان در دست است، مربوط به کمتر از پانصد سال اخیر است و زمان نگارش قدیمترین مأخذ شناختهشدۀ آن، سدۀ نهم هجری است. در این پژوهش، محققان کوشیدهاند تا با مقایسۀ شش روایت از داستان شست بستن دیو (دو منظومه و چهار مجلس تعزیه)، توصیفی از آن را در دو سطح محتوایی و ساختاری بررسی و نیز نقاط اشتراک و افتراق متون مورد نظر را تعیین کنند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات نمایشی عامه دریافت: 1397/10/15 | پذیرش: 1398/3/12 | انتشار: 1398/6/24