1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
2- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، Farhad.tahmasbi@yahoo.com
3- استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات
چکیده: (8731 مشاهده)
چلسرو1 یا چهلسرود ازجمله فالهای بسیار متداول مردم لرستان است که آن را به صورت دستهجمعی اجرا میکنند. در هر تفأل، چهل بیت مد نظر است که بیت چهلم، فال نیتشده را تفسیر میکند. در این مقاله بر اساس منابع کتابخانهای، کارکرد زیباییشناختی پانصد بیت از چهلسرودهها که به روش میدانی گردآوری شده، در دو بخش روساختِ «آواها، واژگان، موسیقی و صورخیال» و ژرفساختِ «عاطفه، اندیشه و معنی» تجزیه و تحلیل شده است. دستاورد پژوهش نشان میدهد در بخش روساخت «آواها»، حرکت توأم با موسیقی را گاه با آرامش و گاه با خشونت در ابیات میآفرینند. همنشینی واژگان در تداعی عواطف و معنی شعر نقشی مؤثر دارد. در پارهای از ابیات، وزن و قافیه ایراد دارد که قابل اغماض است. موسیقی درونی ابیات به ترتیب، مرهون آرایههای واج آرایی، واژهآرایی و جناس است و موسیقی معنوی نیز بهترتیب فراوانی، ناشی از مراعات نظیر، حسن تعلیل، اغراق و ... است. کنایه و سپس تشبیه در آفرینش صور خیال نقشی بسزا دارند. در بخش ژرفساخت، از نظر عاطفی در فالهای خوب، شور و هیجان توأم با شادی، ملموس است که در فالهای بد، به یأس میانجامد. از نظر معنی، به ترتیب فراوانی، موضوعات عشق و دوستی؛ منابع طبیعی مانند کوه و درخت و...؛ اعتقادات مذهبی؛ و علائقی همچون شکار، دامپروری، کشاورزی و.. در ابیات مشهود است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1397/8/2 | پذیرش: 1397/11/23 | انتشار: 1398/2/7