جستجو در:
دوره 4، شماره 10 - ( 1395 )
جلد 4 شماره 10 صفحات 189-165 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moradi M. Rhyme and Row Function in Traditional Quatrains among Fars Public. CFL 2016; 4 (10) :165-189
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-2375-fa.html
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-2375-fa.html
مرادی محمد. کارکردهای متمایز قافیه و ردیف دوبیتی های عامه در لفظ و معنا. فرهنگ و ادبیات عامه. 1395; 4 (10) :165-189
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
چکیده: (11068 مشاهده)
بررسی جنبههای ساختاری و عناصر شاعرانه در دوبیتی‌ها، به‌دلیل جایگاه آن در اتصال شعر رسمی و عامه، میتواند برخی از ویژگیهای متمایز این دو حوزه را تبیین کند. باتوجه به اهمیت نقش قافیه و ردیف در این قالب، در این مقاله به روش تحلیلی- مقایسهای، ضمن بررسی بیش از 3،000 دوبیتی عامه، زوایایی چون شباهتها و تفاوتهای لفظی و معنایی و تسامحهای مرسوم در موسیقی کناری آن‌ها، متناسب با تفاوت اقلیم، تحلیل و با ادب رسمی مقایسه شده است.
خلاف جلوههای جغرافیایی، روستایی، فردی و طبیعی، مباحث ایدئولوژیک، فلسفی، اجتماعی و شهری در موسیقی کناری دوبیتیهای عامه نمود ندارد. از جنبههای تمایز کلهفریادهای خراسان، نگاه نسبتاً زمینی به معشوق و اشارۀ مستقیم به نام زنان در جایگاه ردیف است. همچنین در شروهها، اصرار بر برخی التزامهای آوایی و همچنین استفاده از تلمیح و جناس (بهویژه جناس مرکب) بسامد بسیاری دارد. از تسامحهای لفظی مرسوم در قافیهگزینی، شگردهایی همچون استفاده از ردیف به جای قافیه، رعایت‌نکردن حرف قبل از روی، تکیه بر حرف یکسان قبل از روی، استفاده از ضمایر، شناسهها به جای قافیه و حذف صامت میانی، ویژۀ شعر عامه است و در دوبیتیهای رسمی کمتر از آن‌ها استفاده شده است.
خلاف جلوههای جغرافیایی، روستایی، فردی و طبیعی، مباحث ایدئولوژیک، فلسفی، اجتماعی و شهری در موسیقی کناری دوبیتیهای عامه نمود ندارد. از جنبههای تمایز کلهفریادهای خراسان، نگاه نسبتاً زمینی به معشوق و اشارۀ مستقیم به نام زنان در جایگاه ردیف است. همچنین در شروهها، اصرار بر برخی التزامهای آوایی و همچنین استفاده از تلمیح و جناس (بهویژه جناس مرکب) بسامد بسیاری دارد. از تسامحهای لفظی مرسوم در قافیهگزینی، شگردهایی همچون استفاده از ردیف به جای قافیه، رعایت‌نکردن حرف قبل از روی، تکیه بر حرف یکسان قبل از روی، استفاده از ضمایر، شناسهها به جای قافیه و حذف صامت میانی، ویژۀ شعر عامه است و در دوبیتیهای رسمی کمتر از آن‌ها استفاده شده است.
واژه‌های کلیدی: دوبیتی، شروه، کله‌فریاد، قافیه و ردیف، حرف روی
دریافت: 1395/7/11 | پذیرش: 1395/7/1 | انتشار: 1395/7/11
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |