1- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی ، f.eybakabadi@yahoo.com
2- دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
3- استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی
چکیده: (8355 مشاهده)
ترانههای نوازشی بخشی از ترانههای عامیانۀ کودکان هستند که از خلقوخوی مادرانه سرشارند و آرمانها، آرزوها، رنجها، حسرتها و دلتنگیهای مادر را بر پایه نظامهای فرهنگی و رفتارهای اجتماعی بیان میکنند تا محرک عواطف کودکان باشند. پژوهش پیش رو، ترانههای نوازشی فارسی را از طریق نشانههای موجود در متن، بر اساس نظریۀ تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف در سطح توصیف واژگانی با رویکردی توصیفی - تحلیلی در 1000 مصراع که بسامد کاربردی آنها، اساس این گزینش بوده، واکاوی کرده است. دستاورد پژوهش نشان میدهد، انواع طبقهبندی واژگانی بر اساس نظریه مذکور در این گونه از ترانهها کاربرد داشته؛ اما بسامد کاربرد واژههای زبان محاورهای بیش از گونههای دیگر است. چنانکه گفتمان مادر در بیان واقعیتهای اجتماعی مانند مردسالاری، برتری جنسیتی، بیوفایی همسر، فقر و اوضاع نابسامان اقتصادی و بیداد زمانه در قالب واژههای محاورهای و عامیانه با زبانی ساده و زیبا و برخاسته از عشق و عاطفه آمده است. بر این اساس، واژههای ترانهها نقش مؤثری در آفرینش عاطفۀ شعری و انتقال احساس مادرانه (ترس از آینده، امید به آینده، نفرت، تنهایی و درنهایت پذیرش مخاطب) دارند. چنانکه بیان واقعیتهای جامعه در قالب واژههای عامیانه، سبب فهم کامل کودک از واقعیتهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و نیز اثرگذاری کلام مادر بر ذهن وی (کودک) شده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات کودک عامه دریافت: 1397/3/31 | پذیرش: 1397/10/4 | انتشار: 1397/11/26