عضو هیأت علمی
چکیده: (10934 مشاهده)
دائرۀالمعارف های کهن از زمرۀ مهمترین منابع حفظ فرهنگ عامه در تاریخ ادبیات فارسی شمرده میشوند. ازجملۀ این متون نزهت نامۀ علایی اثر شهمردان بن ابی الخیر است که در سال های پایانی سدۀ پنجم هجری تألیف شده است و علاوهبر طبقه بندی علوم رایج روزگار، مشتمل بر عناصر مهم و بنیادین فرهنگ عامه است. یکی از زمینه های مهم نمود فرهنگ عامه در این اثر، ذکر آیینها و باورهای عامیانه دربارۀ نباتات است. مؤلف ضمن طرح مطالب علمی و شبه علمی که حاصل استفاده از منابع پیشین و مشاهدات و تجربیات خویش است، باورها و آیینهای بسیاری دربارۀ ثمردهی، خواص گیاهان و درختان، شیوۀ دفع آفات، دفع چشمزخم، بهبود و ازدیاد ثمر، دلالت برخی امور بر رخدادهای جوّی چون دلالت بانگ قورباغه بر آمدنِ باران، ارتباط درخت و انسان، تهدید نمایشی درخت و گرفتن تضمینِ ثمردهی از آن، نقش نباتات در تعبیر خواب و ویژگی های عجیب دیگر ذکر کرده است. موضوع این پژوهش استخراج، دسته بندی و بررسی آیین ها و باورهای عامیانۀ نباتی در نزهتن امه و کنکاش در کم وکیف، سرچشمه ها و زمینه های آن و همچنین سنجش این متن بی
بدیل با برخی متون مشابه در این زمینۀ خاص است.
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1395/4/23 | پذیرش: 1396/9/20 | انتشار: 1396/9/22