عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، esmaeili@iecf.ir
چکیده: (281 مشاهده)
فرش از مهمترین اسباب خانه ایرانی است و بسامد فراوان واژههایی مانند «قالی» و «فرش» در مثلها، چیستانها، آیینها، در این پژوهش با روش گردآوری اطلاعات از منابع مختلف و تحلیل آنها، جایگاه فرش در ادب عامه بررسی شده است. نتایج گویای آن است که: 1. مثلها. در مثلها با اشاره به مهمترین مناطق قالی بافی ایران، نکاتی درباره نگهداری قالی و رنج قالی بافان آمده و با اشاره به نکات اقتصادی درباره فرش، از اصطلاحات تخصصی قالی، مضامین متنوعی ساخته شده و برخی آداب و رسوم در آنها منعکس است؛ 2.باورها. فلسفه پیدایش و ماهیت باورهای قالی بافان و قالی بافی ایران، به ترتیب عبارتاند از: فرافکنانه، تدافعی، ذوقی و تسکینی. 3. آیینها. تحلیل آیین می بچکلسن آلاشت از کاریاری مرتبط با تهیه پشم بافندگی حکایت دارد و پیوند آیینهای کهن باران خواهی ایرانی با اعتقادات مذهبی در قالی شویان مشهد اردهال دیده میشود. 4. ترانهها. عمدهترین درون مایه ترانههای قالی بافان ایران را عشق، دوری از معشوق، غم غربت، رنج و سختی قالی بافان، توصیف زیباییهای قالی و استمداد از امام رضا (ع) در کار و آرزوی اتمام کار قالی، زیارت امام رضا(ع) تشکیل میدهد. 5. افسانهها. در افسانههای شکل گرفته در موضوع قالی و بافتهها، در افسانه قالیچه سلیمان، قهرمانی با شخصیت واقعی، بر عناصر طبیعی غلبه میکنند و قالیچه نیز در این میان عنصری خیالی است که عامه به افسانه افزودهاند؛ در افسانه «نمد و پسر سلیمان» نیز عنصر تصادف، منجر به کشف چگونگی ساخت کرباس میشود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1402/4/14 | پذیرش: 1402/7/23