دانشگاه حکیم سبزواری ، z.jamshidi@hsu.ac.ir
چکیده: (1403 مشاهده)
باورهای عامه در استان کرمانشاه، بهویژه میان کُردهای ساکن در این استان، خاص، دستنخورده و در ارتباط با تفکرات اساطیری هستند. نگارنده در جستار حاضر با روش پژوهش میدانی و تحلیل یافتهها به بررسی و تحلیل آیینهای ازدواج در ایلهای سنجابی، کلهر و گوران پرداخته و ریشۀ اسطورهای این آیینها را کاویده است. در میان بسیاری از آیینهای ازدواج موجود در ایلهای مذکور، آیینهای خواستگاری، برگزاری عروسی در روزی فرد، حضور زنی با عنوان پاخهسور، لباس سرخ عروس و نان و نمک همراه او، جادوی گِره، حضور عناصر ذکور در امور نمادین عروسی و رقص و موسیقی، ارتباط عمیقی با تفکرات اسطورهای و باستانی دارند. برایند تحقیق حاکی از آن است که خواستگاری در ایلهای مذکور، بیشتر بهصورت پیشقدمشدن خانوادۀ دختر و یادآور ازدواج در ادوار مادرتباری است. زنی که با عنوان پاخهسور از او یاد میشود، نقش کلیدی ایزدبانو اَشی را دارد که در اساطیر ایرانی با پیوند زناشویی و یاریگری زنانه همراه است. برگزاری عروسی در روزهای فرد هفته، با تقدس اعداد یک، سه و هفت در اساطیر در ارتباط است. رنگ سرخ لباس عروس دارای ژرفساخت اسطورهای و مبیّن حیات و باروری و نان و نمک همراه او مرتبط با مفهوم فرّه است. جادوی گره که بیشتر با عنوان بستن داماد از آن یاد میشود، نوعی جادوی تقلیدی بوده و نقش پررنگ عناصر ذکور در عروسی، در پیوند با آتش و مفهوم نمادین اجاق است. موسیقی و رقص معروف کردی (هَلَهپهرکی) نیز در اصل تکرار آیینهای بزرگداشت زمین و مرتبط با عصر کشاورزی است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه کردی دریافت: 1402/2/10 | پذیرش: 1402/8/19 | انتشار: 1402/10/19