Mendeley  

Zotero  

Ja'farpoor M. Ferdowsi’s Chahar Ganj in Baqdādi’s Notebook of Shahnameh (New hint in Narrative Scroll of Mohammad Baqā Vāres Bokhari). CFL 2018; 6 (23) :83-106
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-20468-fa.html

محمدبقای وارس بخاری یکی از داستان‌پردازان ناشناخته، اما متبحر سدۀ دهم هجری در آسیای میانه است که تا به امروز از او یک طومار نقالی ناشناخته موسوم به بحرالتواریخ و «حماسۀ‌ مسیب­نامه» به­دست آمده است. طومار بحر­التواریخ به­دلیل قدمت و جامعیت داستانی آن نکاتی بسیار و نویافته داشت که مأخذ برخی از آن‌ها شاهنامه و دیگر امهات متون شناخته‌شده نیست. پژوهش حاضر با هدف معرفیِ نکته‌ای نویافته از طومار بحر­التواریخ در دو بخش، ضمن معرفیِ وارس بخاری و آثارش، برای نخستین­بار یادکردی از چهار روایت مستقل خروج‌نامۀ رستم، فرامرزنامه، شبرنگ‌نامه و بیجن‌نامه، با عنوان «چهار گنج» به­دست داده و سپس نکات نویافتۀ گزارشِ هر پاره از این طومار، در مقایسه با متن منتشرۀ فرامرزنامه، شبرنگ‌نامه و بیژن‌نامه ارائه شده است. بر اساس توجیه افسانه‌گون وارس بخاری، فردوسی بنا بر درخواست خلیفۀ بغداد، چهار­ گنج را با عنوان دفتر بغدادی سروده و به شاهنامه ضمیمه کرده است.