دوره 6، شماره 20 - ( 1397 )                   جلد 6 شماره 20 صفحات 168-136 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.23454466.1397.6.20.4.3

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Aydenlou S. The Historical Background and reason of celebrating "Sizdah- Bedar" in Iranian traditions. CFL 2018; 6 (20) :136-168
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-15501-fa.html
آیدنلو سجاد. سابقه و سبب برگزاریِ سیزده‌بدر در سنت‌های ایرانی. فرهنگ و ادبیات عامه. 1397; 6 (20) :136-168

URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-15501-fa.html

سابقه و سبب برگزاریِ سیزده‌بدر در سنت‌های ایرانی
سجاد آیدنلو
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور ارومیه
چکیده:   (10190 مشاهده)
در ایران و کشورهایِ متأثر از فرهنگِ ایرانی، روز سیزدهم فروردین ماهِ هر سال مردم از خانه­ها بیرون می­روند و از بام تا شام به گردش و شادی می­گذرانند. این روز که اصطلاحاً «سیزده­بدر» نامیده می­شود و یکی از مشهورترین آیین­های نوروزی است هیچ سابقۀ مکتوبی در منابع ادبی و تاریخیِ قدیمی ندارد و کهن­ترین اسناد مربوط به آن ظاهراً از دورۀ فتحعلی شاه قاجار است. خاطرات و سفرنامه­های عصرِ قاجار نشان می­دهد که هم شاه و رجال درباری و هم عامۀ مردم، مراسم روز سیزدهم فروردین را به­صورت رسمی و گسترده اجرا می­کردند. در باورهای باستانی ایرانیان روز «سیزدهمِ» تیرماه بدشگون بوده و از سوی دیگر بنا بر اقوال و احادیثی روز «سیزدهمِ» همۀ ماه­های ایرانی بد و نحس است. با این پیشینه و پشتوانه برای نحوست روز «سیزدهم»، ایرانیان دورۀ قاجار معتقد بودند که در روز سیزده فروردین احتمال دارد خانه­هایشان ویران شود و نیز بلاهای سالِ جدید در این روز تقدیر و تعیین می­شود. به همین دلیل برای در امان ماندن از زیان­های این روز و راندن نحسیِ آن، به دشت و باغ می­رفتند و تفرج می­کردند. محققان معاصر هم حدس­ها و نظریات گوناگونی (حداقل چهارده دیدگاه) دربارۀ علت مراسم «سیزده­بدر» مطرح کرده­اند که از آن میان نمادینگی روز سیزدهم برای هزارۀ سیزدهم در باورهای ایرانی- که زمان پایان عمرِ دوازده هزار سالۀ گیتی و آغازِ آشوب و تباهیِ نهایی است- محتمل­تر می­نماید. در نگارش این مقاله بسیاری از مآخذِ ادبی و تاریخی و نوشته­ها و پژوهش­های معاصران با استقصایی تقریباً تام (در متون چاپی، پیکره­های زبانی و نرم­افزارها) بررسی و سپس بر اساس شواهد به­دست­آمده، دربارۀ سابقه و سبب برگزاری «سیزده­بدر» بحث و نتیجه­گیری شده است.
واژه‌های کلیدی: واژه‌های کلیدی: نوروز، سیزده‌بدر، سیزده صفر، عصر صفوی، دورۀ قاجار، معتقدات عامیانه.
متن کامل [PDF 494 kb]   (2636 دریافت)    
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: ادبیات عامه
دریافت: 1396/7/10 | پذیرش: 1398/2/7 | انتشار: 1398/2/7
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.