جستجو در مقالات منتشر شده
۱ نتیجه برای عناصر نفرین
سعید خسروپور، محمد مرادی،
دوره ۱۰، شماره ۴۴ - ( ۳-۱۴۰۱ )
چکیده
نفرین یکی از شیوه‌های واکنش انسان در برابر موانعی است که در طول زندگی با آن‌ها مواجه می‌شود. واژۀ نفرین به معنای دعای بد است و بیشتر در شرایط عجز و ناتوانی انسان بروز می‌یابد. باور به تأثیرگذاری نفرین بیشتر از آن‌جاست که عامل اجرای آن، یکی از نیروهای ایزدی و مینوی است. هرچند باور به این تأثیرگذاری در گروه‌های مختلف اجتماعی وجود داشته است، اما مردم عامه به‌دلیل باورها و شرایط اجتماعی متفاوتی که داشته‌اند بیشتر از این ابزار استفاده و در قالب زبان گفتاری یا نوشتاری آن را بیان می‌کرده‌اند. یکی از این قالب‌ها دوبیتی است که عامه آن را برای بیان بسیاری از واکنش‌ها و احساسات خود مناسب دانسته‌اند. بنابراین، استفاده از آن برای بیان نفرین نیز طبیعی است. این پژوهش، به روش تحلیلی ـ توصیفی، نفرین‌های نمودیافته در ۴۳۹۱ دوبیتی رایج در میان عامۀ استان فارس را بررسی کرده و با بسامدیابی از عناصر نفرین‌کننده، نفرین‌شونده و دلیل نفرین، به تحلیل آماری و نمود این عناصر و جنسیت، در این حوزه از فرهنگ عامه پرداخته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد در اشعار بررسی‌شده، همۀ نفرین‌کنندگان جز در یک نمونه، انسان و نیمی از نفرین‌شوندگان غیرانسان‌اند، نکته‌ای که می‌تواند به‌ترتیب به‌دلیل ارتباط واکنش نفرین با سخن‌گویی انسان و فرافکنی تقصیر بر غیرانسان باشد. در دوبیتی‌ها، عاشق بیشترین نمود (۸۲ درصد) را از میان ۱۹ گروه نفرین‌کننده دارد و معشوق نیز با ۱۶/۲۳درصد، اصلی‌ترین طرف در میان نفرین‌شوندگان است. همچنین از منظر جنسیت، زن در نفرین‌ها، بیشتر در مقام نفرین‌شونده قرار می‌گیرد، ویژگی‌ای که مربوط به جامعۀ مردسالار است که افزون‌بر ضعف و خودخواهی جنس مرد در برابر موانع، صبوری زن و پای‌بندی بیشترش را به رابطۀ عاشقانه نشان می‌دهد. هرچند می‌تواند مؤیّد به‌رسمیت نشناختن حقّ زن برای اعتراض نیز باشد و یک‌طرفه بودن رابطۀ عشق را نیز در جامعۀ مردمحور تأیید کند. از منظر تحلیل دلایل نفرین نیز، مانع وصل شدن، دیگرگزینی، جلب توجه معشوق و ناکامی عاشق، بیشترین بسامد را در دوبیتی‌های عامه دارند، مؤلفه‌ای که با وجه غنایی اشعار پیوندی مشخص دارد.
