---

ترانه­های سیستانی بخشی از میراث معنوی و فرهنگ عامۀ سیستان و برگرفته از فرهنگ، تمدن و علایق مردم آن است. مردم این خطه عواطف و احساسات، امیال و آرزوهای خود را به بهترین شیوه با زبان احساس و در قالب ملموس­ترین تصویرگری­ها بیان داشته­اند. با بررسی حدود چهارصد دوبیتی سیستانی، ویژگی­های ساختاری و ادبی آن در این جستار تحلیل شده است. بررسی ساختار و فرم دوبیتی­ها نشان می­دهد که دوبیتی‌های سیستانی همانند دوبیتی­های زبان فارسی وزن، قالب و قافیه و ردیف دارند؛ اگرچه تا حدودی از نظم و قاعدۀ اصلی آن خارج شده‌اند. در بررسی آماری مشخص شد که تمایل سرایندگان به کاربرد ردیف تقریباً دوبرابر قافیه است. در بحث قافیه، نزدیک به نیمی از دوبیتی­ها قافیۀ سالم و بقیه قافیه­های معیوب دارند. برخی از قافیه­ها به شکل قافیه در قالب مثنوی و به شکل قافیه در قالب قطعه آمده است و برخی از دوبیتی­ها بدون قافیه است. کاربرد آرایه‌های تشبیه، کنایه، استعاره، تکرار، تمثیل و دیگر آرایه­ها، طبع­آزمایی و ذوق سلیم مردم این خطه را در ارائه تصویرهای زیبا و دلنشین نشان می­دهد.