فرهنگ و ادبیات عامه، جلد ۶، شماره ۱۹، صفحات ۱۵۴-۱۷۳

عنوان فارسی ساختار نمایشی طومارهای نقالی بر پایۀ نظریۀ سوریو
چکیده فارسی مقاله نمایش‌های سنتی ایرانی گنجینۀ کمتر کشف­شده‌ای از فرهنگ و ادب ایرانیان به‌شمار می‌آیند که کمتر بدان توجه شده است. هنر نقالی ـ که در فهرست میراث ناملموس در خطر یونسکو هم به ثبت رسیده است ـ از این قاعده مستثنا نیست. طومار نقالی در واقع متن نمایشی مردمی است که مانند هر متن نمایشی دیگر از ساختار پیروی می‌کند. از آنجایی که این طومارها از منظر نمایشی کمتر مطالعه شده‌اند، ساختار نمایشی طومارهای نقالی تا به حال شناسایی و تبیین نشده‌اند. در این نوشتار با مطالعۀ موردی طومار نقالی سام‌نامه با تکیه بر نظریۀ کارکردهای اتین سوریوی ساختارگرا تلاش شد تا این ساختار ترسیم شود. با بررسی اکتشافی روشن شد که طومار نقالی سام‌نامه بر بنیاد یک قصۀ فراگیر اصلی و دو قصۀ فراگیر فرعی که هر یک از شماری خرده ـ داستان شکل گرفته شده‌اند، ساخته و پرداخته شده است. قصه‌های فراگیر آرایش خرده‌داستان‌ها را چنان طرح افکنده‌اند که مخاطب را با خود به درون هزارتویی از رویدادها می‌کشاند. از سوی دیگر خرده‌داستان‌های طومار ارتباطِ اندام­وار با یکدیگر ندارند؛ اما به واسطۀ آن که جزئی از یکی از قصه‌های فراگیر سه­گانه به شمار می‌آیند ابتدا و پایان آن­ها برگرفته از یکی از قصه‌های فراگیر است و این ویژگی پیوستار مجالس نقل را می‌تواند تضمین کند. در این هزارتو کارکردها بر دوش اشخاصی است که خلاف ساختار پیچیدۀ طومار، تک ساحتی‌اند؛ درنتیجه تمرکز بر رویدادها خواهد بود و نه اشخاص.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژه‌های کلیدی، طومار نقالی، سام‌نامه، کارکردهای شش‌گانۀ اتین سوریو، قصۀ فراگیر، خرده‌داستان.

عنوان انگلیسی Dramatic Structure of Tumār -e Naqqāli-e Sām Nāme
چکیده انگلیسی مقاله Although Naqqāli(Iranian Traditional Dramatic Storytelling) has been inscribed on Intangible Cultural List of UNRESCO, like other Iranian traditional theatre forms, has not been surveyed enough. One important aspect in Naaqqli is Tumār (Scroll) that is the Master Naqqāl's written form of his repertory of the tale.Namely, Tumār is a dramatic version of Persian tales, harmonized with the performance conventions of Iranian traditional theatre. Like every other dramatic texts, every Tumār follows a dramatic structure, in this case the structure has not been depicted. Discovering the mentioned structure can be useful not only in safeguarding Naqqāli but for creating innovative plays by young generation of playwrights. The case study in this paper was Tumār -e Naqqāli-e Sām Nāme, the dramatic version of a lyric-epic work by an unknown poet. It was analyzed by Etienne Souriau's approach to drama that is focused upon the dynamics of theatrical function and producing dramatic situations. The survey revealed the whole text was built upon one main dramatic story and two dramatic sub-stories. Each mentioned stories were made by several episodes whose arrangements in main story and sub-stories enchant audience to follow reciter in a labyrinth of events. Episodes do not show any organic relationship with each other; however their beginnings and endings rooted somehow in main story or sub-stories. The structural attachment of the episodes to the stories guaranteed the contiguous of the stories.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Tumār, Naqqāli, Sām-nāme, Etienne Souriau, Iranian Theatre.

نویسندگان مقاله مریم نعمت طاوسی | مریم نعمت طاوسی
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی


نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-11-17215-1&slc_lang=fa&sid=11
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات