فرهنگ و ادبیات عامه، جلد ۷، شماره ۲۷، صفحات ۲۱۵-۲۴۰
عنوان فارسی ولایت‌نامه، نوع ادبیِ عامیانه در حوزۀ شعر شیعی
چکیده فارسی مقاله شعر شیعی با تنوع مضامین، رویکردها، کارکردها و قالب­های شعری در دوره‌های تاریخیِ مختلف توانسته است به‌صورت جریانی مستمر و پویا تداوم یابد. محبان اهل‌ بیت با عشق و شوری خاص، خالصانه­ترین بخش ادبیات تشیع را تا پیش از استقرار حکومت صفویان با وجود موانع و تهدیدات فراوان خلق کردند. هنوز پژوهش­های گسترده در دیوان­ها و جُنگ‌های شیعیِ به‌جامانده از گذشته صورت نگرفته است؛ اما همین میزان انجام‌شده نشان می­دهد شعر شیعی و گونه‌های مختلف آن توانسته است هم در حوزۀ شکلی و هم محتوایی بر تنوع و غنای شعری در ادبیات فارسی بیفزاید. از آن جمله شکل­گیری گونه­ها و زیرگونه­های جدید است که در این مقاله برآنیم تا نمونه­ای از آن را معرفی کنیم که از جُنگ­های خطی استخراج کرده­ایم. این گونۀ ادبی را مناقب­خوانان در کوی و برزن و در زیرگذر بازارهای مناطق شیعه­نشین می­خواندند. مناقب­خوانان با خواندن این گونۀ ادبی سعی در اثبات امامت و ولایت حضرت علی (ع) داشتند. تقسیم‌بندی این گونه‌ بر اساس محتوا و درون‌مایۀ آن‌ است که به‌صورت عنوان در آغاز اشعار ذکر شده است؛ عنوانی که بعدها به‌مرور زمان و در اثر تکرار بیانگر یک نوع و گونۀ ادبی در ادبیات دینی ما شده است. هدف از نگارش این مقاله، معرفی و بررسی گونۀ «ولایت­نامه» است و نمونه­هایی از دیوان­ها و نسخه­های خطی برای شاهد مثال آورده می­شود. بدیهی است با بررسی­های وسیع‌تر بتوان به انواع تازه­تری در اشعار شیعی دست یافت.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله شعر شیعی، ولایت نامه، اهل بیت(ع)، شعر عامیانه
عنوان انگلیسی Velāyat Nāmeh; Folk Literary Genre in Shiite Tradition
چکیده انگلیسی مقاله With a variety of themes, approaches, functions and poetic forms in different periods of history, Shiite poetry has stabilized itself as a kind of continuous and dynamic flow. The lovers of Ahl al –Bayt have created the most passionate and diverse themes, and forms of Shiite literature before the establishment of Safavid dynasty in spite of obstacles and threats. Despite the lack of comprehensive research done in this field , the recent and new-born fields of research in this area shows the significance of Shiite poetry and its themes either in form or in function and can enrich the diversity of forms in Persian literature. The authors have tried to introduce the genesis of genres and sub-genres of this field according to samples extracted from manuscripts. This literary genre has been totally current among the lovers of Ahl al –Bayt in Shiite residential area (town, alley …). By this means, they were trying to prove their love for The purpose of this article is to introduce and revise the type of "Velāyat Nameh" according to divans and manuscripts that are given as witness, for instance as new types of Shiite poetry.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Shiite poetry, Velāyat Nameh, Ahl al –Bayt – Folk poetry
نویسندگان مقاله سعید بزرگ بیگدلی |


اکرم کرمی | akram karami
------
دانشگاه تربیت مدرس

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-40635-2&slc_lang=fa&sid=11
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی اصیل
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات