1- پسادکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. ، maryamkasaiy64@yahoo.com
2- دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
چکیده: (63 مشاهده)
در اساطیر و فرهنگ عامه آداب و رسوم گوناگونی با موضوع تصرف در طبیعت و ایجاد باران و برف و تگرگ یا دفع آن وجود داشته است. در این آیینها با استفاده از اجسامی خاص، انجام اعمالی ویژه و خواندن افسون، در طبیعت و هوا تصرف میشد. یکی از مهمترین نمودهای این امر، استفاده از حجرالمطر برای ایجاد برف و باران است که در آسیای مرکزی و غالباً در میان اقوام ترکزبان رواج داشته است. موضوع این پژوهش که به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به منابع کهن انجام گرفته، بررسی، نقد و تحلیل حجرالمطر در متون کهن، به ویژه عجایبنامهها، متون کانیشناختی و متون تاریخی و اشاره به آیینهای مشابه در اساطیر و فرهنگ عامه است. پرسش اصلی تحقیق این است که منشأ این سنگ چیست و طرز عمل و کاربردهای آن چگونه بوده است؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که قدما، دو نگاه عمدۀ طبیعی و اسطورهای به حجرالمطر به عنوان نوعی طلسم داشتهاند که استفاده از آن قدرتی خارقالعاده تلقی شده و افسونگران بارانساز با ایجاد برف و سرما، نقش مهمی در تضعیف و شکست لشکر دشمن داشتهاند. همچنین در کشاورزی و باراندن باران بر مزارع و دفع تگرک نقش مهمی ایفا کرده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1403/8/27 | پذیرش: 1404/2/6