دانشگاه سیستان و بلوچستان ، mahmood.shahroodi24@gmail.com
چکیده: (70 مشاهده)
آییکَه (â?i:ka) نوعی لالایی است که در منطقۀ سیستان خوانده میشود. با توجه به اینکه آییکه را معمولاً مادر برای کودک میخواند، دغدغهها و احساسات مادر در آییکه نمود پیدا میکند. در جامعه سنتی که معمولاً زن صدایی ندارد، آییکه بهترین روشی است که یک زن بتواند سخن بگوید و مسائل خود را آشکارا بیان کند. نوشتۀ حاضر به این پرسش پاسخ میدهد که مادر بهعنوان یک زن در جامعه سنتی چه مسائل و دغدغههایی دارد؟ این نوشته بر آن است که آییکه علاوه بر آرام کردن کودک و خواباندن دردانه، کارکردهای متعدد دیگری دارد که در چهار دسته کلی بررسی میشود. کارکرد آییکه در ارتباط با فرزند که مادر حس و حال خویش را خطاب به کودک و نسبت به او بیان میدارد. کارکرد دیگر آییکه در ارتباط با عشق و دغدغههای روحی مادر است که گوینده آییکه احساسات خویش را بروز میدهد و از ناکامیهای گذشته خویش میگوید. سومین کارکرد آییکه در ارتباط با دیگران است که گوینده آن، گلایههای خود را به گوش دیگران میرساند. آخرین کارکرد آن در ارتباط با حیوانات است. تاکنون آییکههای سیستان، در کتابی مستقل جمعآوری نشدهاند. بنابراین در این مقاله از دو روش تحقیقی بهره برده شده است. برخی از آییکهها به روش کتابخانهای و بخش زیادی به شیوه میدانی گردآوری شده است. پس از آن با کمک نرمافزار MAXQDA، مورد تحلیل قرار گرفته و به این نتیجه رسیده است که آییکه رسانهای زنانه در جامعه سنتی است که زن بهعنوان مادر میتواند سخن بگوید و دردهای خویش را بدون واهمه فریاد بزند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات کودک عامه دریافت: 1403/6/30 | پذیرش: 1404/1/17 | انتشار: 1404/3/10