دوره 13، شماره 63 - ( 1404 )                   جلد 13 شماره 63 صفحات 293-262 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
rooyani V. The Mythological Background of the Story of Solomon and Azrael’s Gaze upon a Man. CFL 2025; 13 (63) :262-293
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-76917-fa.html
رویانی وحید. پیشینه اساطیری داستان سلیمان و نگریستن عزرائیل بر مردی. فرهنگ و ادبیات عامه. 1404; 13 (63) :262-293

URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-76917-fa.html

پیشینه اساطیری داستان سلیمان و نگریستن عزرائیل بر مردی
وحید رویانی
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان، گرگان، ایران ، vahidrooyani@yahoo.com
چکیده:   (41 مشاهده)
مسئلۀ یافتن مأخذ حکایات و تمثیلات آثار ادبی یکی از شیوه‌های پژوهش ادبی است که  تا دورۀ معاصر کم‌تر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، اما این نوع پژوهش علاوه بر اینکه به حل برخی از مشکلات متون کمک می‏ نماید، از جریان‏ های فکری و فرهنگی جاری در زمان سرایش اثر نیز پرده برمی‏دارد.  مولانا در مثنوی داستانی آورده است با عنوان «نگریستن عزرائیل بر مردی و گریختن آن مرد در سرای سلیمان ...» که هدف این پژوهش یافتن مأخذ اصلی این داستان است. قدیم‏ترین منبعی که فروزانفر معرفی می‏ نماید، حلیه ‏الاولیا است که احتمالاً در اواخر قرن چهارم نگارش یافته است. از میان منابع نویافته ‏تر عربی، قدیم‏ترین منبع، المصنف از ابن أبی شیبه است که تاریخ تألیف آن اوایل قرن سوم است. از سوی دیگر پژوهشگران معتقدند دربارۀ حضرت سلیمان غیر از مطالبی که در قرآن آمده است، هیچ روایت صحیح و قابل اعتمادی وجود ندارد. پس می ‏توان نتیجه گرفت که این داستان ساختگی است و اصیل نیست. همچنین دو روایت متفاوت از این داستان نیز وجود دارد که یکی با عنوان «ملاقات در سامرا» در ادبیات غرب وارد شده و دیگری با سه روایت متفاوت در ادبیات هندی شناخته می‏شود. مقایسۀ روایت‏ های اسلامی، غربی و هندی این داستان نشان می‏دهد که صورت اساطیری هندی مأخذ اصلی است و این داستان در سفری شرقی ـ غربی به ادبیات عربی و فارسی و سپس ادبیات غربی وارد شده و به حضرت سلیمان منتسب شده و سپس به مثنوی مولانا راه یافته است.
واژه‌های کلیدی: مثنوی، حضرت سلیمان، عزرائیل، گارودا، سامرا.
متن کامل [PDF 898 kb]   (43 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: ادبیات عامه
دریافت: 1403/6/18 | پذیرش: 1404/2/10 | انتشار: 1404/5/7
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.