عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماس ، r_tohidiyan@yahoo.com
چکیده: (70 مشاهده)
بخش عظیمی از فرهنگ و ادبیات شفاهی هر ملتی ادبیات عامه است. این نوع ادبی شامل عادات، سنن، افسانهها، باورها، آیینها، آداب و رسوم و ضربالمثلهای ملتهاست. باورهای عامه در هر سرزمینی بیانگر اعتلای فرهنگ و فرهیختگی آن جامعه است که در طول سالیان متمادی، بهعنوان بنمایههای مهم و اساسی در اختیار و استخدام شعرا و نویسندگان در کل جهان، بهخصوص شعرا و نویسندگان فارسیزبان درآمده است. ملا محمد رفیع قزوینی، متخلص به واعظ، از دانشمندان، خطبا، نویسندگان و شعرای بنام و صاحب سبک عصر صفوی در قرن یازدهم هجری است که با بهرهگیری از زبان جدید و با ترجیح تخت و مکتب کوچه و بازار بر تخت و مکتب سلاطین صفوی و به تبعیت از پیشینیان و هماندیشه با شعرای همعصر خویش، باورها و عقاید عامه را به اشکال مختلف در اشعارش به تصویر کشیده است. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانهای، اکثر باورها و عقاید عامه در کل غزلیات، ابیات پراکنده و رباعیات شاعر استخراج شده و با آوردن شواهد مثالی از متون نظم و نثر پیشین و شعرای همسبک شاعر، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتیجۀ پژوهش اینکه در اشعار واعظ، بهخصوص غزلیات، با تأسی از شعرای سبک هندی، بهخصوص صائب تبریزی، باورهای عامه در کنار معانی و مضامین شعری دیگر، بهدلیل ارتباط افقی ابیات غزل و بهرهگیری از پدیدۀ هنری و ادبی اسلوب معادله از بسامد بسیار بالایی برخوردار است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1403/5/12 | پذیرش: 1403/7/26 | انتشار: 1403/10/10