دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی ، jahandideh@cmu.ac.ir
چکیده: (1046 مشاهده)
لالاییها نوعی از ترانههای مهم در ادبیات عامۀ هر قومی بهشمار میآیند که سینه به سینه از نسلهای گذشته به امروز رسیدهاند. در بلوچی به این نوع ترانهها «لیلو» یا «لولی» میگویند. در جستار پیش رو به بررسی لیلوها در زبان بلوچی پرداختهایم و هدف از این تحقیق، معرفی این اشعار عامه و تحلیل آنها از دو منظر ساختار و درونمایه است. نگارنده با گردآوری مهمترین لالاییهای رایج در بلوچستان، ضمن معرفی این گونه سرودهها، نخست به بررسی وزن، قالب، قافیه و ردیف و سپس به تحلیل مهمترین مضامین و کارکردها و پیوند آنها با زندگی اجتماعی، مفاهیم دینی، وضعیت زندگی و باورهای گویشوران بلوچی پرداخته است. قالب همۀ لیلوها، «بلوچیِ سنتی» است و از نظر وزن غالباً عروضی و در بحر قریب هستند. برخی از مضامین به کاررفته در آنها عبارتاند از: بیان آرزوهای مادر برای فرزند، دعا برای بچه، آرامبخشی، کم کردن بیقراریهای کودک، تشویق به شادی و نوازشگری کودک، جنگ در برابر دشمن، تشبیه کودک به قهرمانان قومی، بیان نوع خوراک کودک، داماد گرفتن با مهریۀ سنگین، مهماننوازی و دعا برای مادران بیاولاد که بچهدار شوند. شیوۀ بررسی در این مقاله، مطالعات میدانی و روش توصیفی ـ تحلیلی براساس شصت لالایی است. تاکنون دربارۀ تحلیل ساختاری و محتوایی لالاییهای بلوچی پژوهشی انجام نشده است. بنابراین انجام پژوهش برای شناخت این بخشِ ناشناخته از ادبیات عامۀ مردم بلوچستان ضروری به نظر میرسد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه سیستان و بلوچستان دریافت: 1401/11/3 | پذیرش: 1402/4/9 | انتشار: 1402/6/31