پژهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان ، j.moghaddam@guilan.ac.ir
چکیده: (820 مشاهده)
بسیاری از عقاید و باورهای جامعه در دین ریشه دارد. چگونگی بازتاب دین در جامعه و فرهنگ یکی از موضوعات جالب توجه در حوزۀ جامعهشناسی دین است. نظام باورها و ارزشهای جامعه در ادبیات و فرهنگ شفاهی جامعه بازتاب پیدا میکند. ضربالمثلها بهعنوان یکی از مهمترین عناصر ادبیات شفاهی میتوانند بازتابی از باورها و نگرشهای حاکم بر جامعه باشند. در این مطالعه تلاش شد تا با بررسی مثلهای گیلکی تصویری نسبتاً روشن از چگونگی بازنمایی دین و ابعاد آن در ادبیات عامۀ گیلان ارائه شود. این مطالعه یک بررسی توصیفی ـ تحلیلی است که در آن ضمن تحلیل محتوای تعداد 4562 ضربالمثل حوزۀ شرق و غرب و مرکز گیلان، تعداد 209 ضربالمثل مرتبط با موضوع دین برگزیده شده است. دادهها براساس محتوا و مفاهیم در قالب چند مقوله مورد دستهبندی قرار گرفت. با تکیه بر یافتههای تحقیق میتوان گفت بازتاب ابعاد چهارگانۀ اعتقادی (43%)، مناسکی و آیینها و آداب و رسوم (24%)، اخلاقی (16%) و شریعتی (16%) در مثلها نشان میدهد در فرهنگ عامۀ گیلان در کنار توجه به ظواهر دینی و شعائر و مناسک، بر جنبههای اعتقادی و نقش کارکردگرایانۀ دین در جامعه و نهادینه شدن روح دینداری و اخلاق دینی در جامعه توجه و تأکید میشود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه گیلان و مازندران دریافت: 1402/4/19 | پذیرش: 1402/9/12 | انتشار: 1402/12/25