دوره 11، شماره 50 - ( 1402 )                   جلد 11 شماره 50 صفحات 104-63 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.23454466.1402.11.50.7.1

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Zamani F, Somaye Sadat T. Figure-Transformation and its Mythological Origins in the Legends of Khorasan based on Four Volumes of the Ten-Volume Series. CFL 2023; 11 (50) :63-104
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-68964-fa.html
زمانی فاطمه، سادات طباطبایی سمیه، نیکدل محبوبه. پیکرگردانی و بن‌مایه‌‌های اسطوره‌‌ای آن در افسانه‌‌های خراسان (با تکیه بر چهار جلد از مجموعۀ ده جلدی). فرهنگ و ادبیات عامه. 1402; 11 (50) :63-104

URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-68964-fa.html

پیکرگردانی و بن‌مایه‌‌های اسطوره‌‌ای آن در افسانه‌‌های خراسان (با تکیه بر چهار جلد از مجموعۀ ده جلدی)
فاطمه زمانی 1، سمیه سادات طباطبایی2 ، محبوبه نیکدل2
1- دانشگاه کوثر بجنورد ، f.zamani@kub.ac.ir
2- دانشگاه کوثر بجنورد
چکیده:   (1850 مشاهده)
پیکرگردانی یکی از مضامین پرکاربرد قصه‏‌های عامه است که به تغییر شکل ظاهری، اساس هستی و هویت قانونمند شخص یا چیزی با استفاده از نیرویی ماوراءالطبیعی دلالت دارد. اشکال گوناگون پیکرگردانی و دلالت‏‌های معنایی آن، در تفکر اسطوره‏ای بشر ریشه دارد. از این روی، در مقالۀ حاضر، برمبنای روش توصیفی ـ تحلیلی و منابع اسطوره‌‏شناسی ابتدا پیکرگردانی‏‌های چهار جلد از مجموعه ده جلدی افسانه‌‏های خراسان استخراج و دسته‏‌بندی شده ‏است. سپس ارتباط هر نوع از پیکرگردانی‌‏ها با بن‏مایه‌‏های اسطوره‏‌ای مورد واکاوی قرار گرفته ‏است. نتیجۀ این بررسی نشان می‏‌دهد که در 79 قصۀ بررسی‌شده، 165 مورد پیکرگردانی وجود داشت که کارکرد‏های اسطوره‏‌ای حیواناتی چون مار، شیر، کبوتر، خروس، آهو و غیره به شکلی نمادین در پیکرگردانی حیوانات سخنگو تجلی یافته ‏است. همچنین، دگردیسی اشیا به انسان در قصه‏‌های عامۀ خراسان می‏‌تواند بازتابی از تفکر اسطوره‏‌ای جاندارپنداری یا آنیمیسم باشد. بن‏مایۀ اسطوره‌‏ای جاودانگی و گیاه‏‌تباری انسان در دگریسی انسان به گیاهانی چون هندوانه و نی، انار، نارنج و غیره انعکاس یافته ‏است. دگردیسی دیو و پری به صورت انسان و موجودات دیگر حاکی از نفوذ باورهای اساطیری ایرانیان درمورد اهریمنی بودن آن‌هاست.   
واژه‌های کلیدی: پیکرگردانی، بن‌مایه اسطوره‌ای، جاندارپنداری، افسانه‌های خراسان.
متن کامل [PDF 539 kb]   (2287 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: ادبیات عامه خراسان
دریافت: 1402/2/18 | پذیرش: 1402/3/1 | انتشار: 1402/3/1
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.