1- دانشگاه تربیت مدرس ، akramekarami3845@gmail.com
چکیده: (5037 مشاهده)
شعر شیعی با تنوع مضامین، رویکردها، کارکردها و قالبهای شعری در دورههای تاریخیِ مختلف توانسته است بهصورت جریانی مستمر و پویا تداوم یابد. محبان اهل بیت با عشق و شوری خاص، خالصانهترین بخش ادبیات تشیع را تا پیش از استقرار حکومت صفویان با وجود موانع و تهدیدات فراوان خلق کردند. هنوز پژوهشهای گسترده در دیوانها و جُنگهای شیعیِ بهجامانده از گذشته صورت نگرفته است؛ اما همین میزان انجامشده نشان میدهد شعر شیعی و گونههای مختلف آن توانسته است هم در حوزۀ شکلی و هم محتوایی بر تنوع و غنای شعری در ادبیات فارسی بیفزاید. از آن جمله شکلگیری گونهها و زیرگونههای جدید است که در این مقاله برآنیم تا نمونهای از آن را معرفی کنیم که از جُنگهای خطی استخراج کردهایم. این گونۀ ادبی را مناقبخوانان در کوی و برزن و در زیرگذر بازارهای مناطق شیعهنشین میخواندند. مناقبخوانان با خواندن این گونۀ ادبی سعی در اثبات امامت و ولایت حضرت علی (ع) داشتند. تقسیمبندی این گونه بر اساس محتوا و درونمایۀ آن است که بهصورت عنوان در آغاز اشعار ذکر شده است؛ عنوانی که بعدها بهمرور زمان و در اثر تکرار بیانگر یک نوع و گونۀ ادبی در ادبیات دینی ما شده است. هدف از نگارش این مقاله، معرفی و بررسی گونۀ «ولایتنامه» است و نمونههایی از دیوانها و نسخههای خطی برای شاهد مثال آورده میشود. بدیهی است با بررسیهای وسیعتر بتوان به انواع تازهتری در اشعار شیعی دست یافت.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1398/1/24 | پذیرش: 1398/4/1 | انتشار: 1398/6/24