کیخسرو، پادشاه نامدار و دادگرِ کیانی، در شاهنامه پس از پیروزیِ نهایی بر افراسیاب از فرمانروایی دست می‌کشد و به کوهی می‌رود و غایب می‌شود. این سرانجامِ شگفت در سنّتِ شفاهی- مردمیِ ایران مورد توجّه قرار گرفته و روایتهای متعدّدی در این باره پرداخته و نقل شده است. در یکی از این گزارشها کیخسرو همراه «سگی» به غار می‌رود و ناپیدا می‌شود و مردم معتقدند که او با آن «سگ» در غار، زنده و جاویدان است. بررسیِ بعضی نمونه-های مشابه یا تقریباً همانندِ این داستان نشان می‌دهد که در آنها نیز در کنار کسانی که زنده به آسمان عروج می-کنند یا در مَغاک زمین (غار، جهان زیرین و...) جاویدانند و یا به جهانِ دیگر می‌روند و باز می‌آیند «سگ» به نوعی نقش و حضور دارد و چون این جانور در روایات و معتقداتِ باستانیِ بسیاری از مللِ جهان به شیوه‌های مختلف با آن دنیا مرتبط است و راهنما و نگهبانِ ارواح انگاشته می‌شود احتمالاً ملازمتِ آن با کیخسرو در روایتِ شفاهی- عامیانۀ ایرانی نیز برخاسته از همین باورِ مردمی است و در واقع «سگ کیخسرو» راهنما و محافظ او در غار و جهانِ دیگر دانسته می‌شده است.

واژه‌های کلیدی: سگ، کیخسرو، جهانِ دیگر، روایتهای شفاهی- مردمی، شاهنامه

متن کامل [PDF 259 kb]   (2672 دریافت)