چکیده این روایت نقّالی، ماجرای رفتن رستم به دیار مغرب برای نجات نوه‌اش «برزو» از چنگ پادشاه مغرب است. بر اساس این روایت، رستم برای نجات برزو که در میانه‌ی کارزار به دست غولک ربوده شده است، ناچار می‌شود از شش خان دشوار بگذرد: الف)- گذر از بیابان گرم و سوزان. ب)- عبور از بیشه‌ی ‌شیران و کشتن دو شیر. ج)- عبور از سرزمین غولک‌ها. د)- رویارویی با زن جادوگر. ه)- کشتن اژدها. و)- گذر از دشت پر از برف. گفتنی است رستم خان اول را به تنهایی و خان‌های بعدی را به رسم دیگر حماسه‌ها با یک راهنما طی می‌کند. چپه کل موجود عجیب الخلقه‌ای است که نقش راهنما را در این روایت بر عهده دارد. ماجرای گذشتن پهلوان از مراحلی دشوار برای رسیدن به مقصود، بن‌مایه‌ای کهن است که ردّپای آن را در بیشتر حماسه‌های هند و اروپایی می‌توان دید. داستان‌های مربوط به رستم از دیرباز در میان مردم نواحی مختلف ایران رواج داشته و نقل می‌شده است. یکی از مناطقی که این داستان از دیرباز در آن رواج داشته است، منطقه‌ی کهن کوهمره سرخی است. این داستان نیز مانند بسیاری دیگر از روایت‌ها از ذهن و خاطر مردم این دیار فراموش شده است و تنها به وسیله‌ی مسن‌ترین و معروف‌ترین نقّال این منطقه- علی حسین عالی نژاد، آخرین بازمانده‌ی نقّالان و راویان منطقه- روایت می‌شود. در این جستار کوشش شده است افزون بر ضبط روایتی که پیش از این در هیچ از یک از منابع ثبت نشده است، به بررسی تحلیلی روایت از دید محتوایی پرداخته شود.

واژه‌های کلیدی: برزو، چپه کل، دیار مغرب، رستم، روایت نقّالی

متن کامل [PDF 480 kb]   (2367 دریافت)